prof. dr hab.

†  zm. 28 lipca 2019

Studia wyższe: filologia polska, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Gdańsku (później: Uniwersytet Gdański); Tytuł rozprawy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. Marii Janion: „Matka Joanna od Aniołów” Jarosława Iwaszkiewicza. Próba monografii.

Doktorat: Uniwersytet Gdański; Tytuł rozprawy: Funkcje stylistyczne składni w powieści poetyckiej wczesnego romantyzmu; obrona: maj 1970 roku; recenzenci: prof. Maria Renata Mayenowa i prof. Czesław Zgorzelski;

Habilitacja: Uniwersytet Warszawski; tytuł rozprawy: Noc romantyczna (Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński). Interpretacje; wyd. Białystok 1985; recenzenci: prof. Maria Żmigrodzka, prof. Maria Grabowska i prof. Maria Janion.

Kariera zawodowa:
W roku 1969 prof. Krukowska związała się z powstałą w tym czasie Wyższą Szkołą Nauczycielską w Białymstoku, na której fundamencie stworzono najpierw Filię Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, a następnie powołano w 1997 roku samodzielny Uniwersytet w Białymstoku. W maju 1982 roku po ogłoszeniu stanu wojennego decyzją komisji kwalifikacyjnej prof. Krukowską usunięto z pracy za działalność opozycyjną w NSZZ „Solidarność”. W okresie stanu wojennego aktywnie angażowała się w prace podziemnych środowisk. Od roku 1980 pozostaje nieustannie członkiem tego związku zawodowego.
Dr hab. Halina Krukowska była pierwszą osobą z białostockiego środowiska naukowego, która uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych. W konsekwencji otrzymała również wkrótce tytuł profesora Uniwersytetu w Białymstoku (1995 rok). W latach kolejnych kierowała Zakładem Literatury Polskiej. Z Jej inicjatywy powołano, już po przekształceniu Filii UW w Uniwersytet, niezależny Zakład Literatury Oświecenia i Romantyzmu, którego kierownikiem pozostawała nieprzerwanie do roku 2006. Pełniła również funkcję dyrektora Instytutu Filologii Polskiej UwB., stale należała do wydziałowej komisji dyscyplinarnej i komisji oceniającej. Z inicjatywy prof. Krukowskiej Instytut nawiązał i rozwinął stałą współpracę ze środowiskiem nauczycielskim Białegostoku i Podlasia. Prof. Halina Krukowska w roku 1993 zainaugurowała prace Zespołu Redakcyjnego serii wydawniczej „Czarny Romantyzm”, której jest redaktorem naczelnym. W serii ukazało się dotychczas 13 tomów prac poświęconych ciemnej stronie wyobraźni. Z inicjatywy Badaczki zorganizowano wiele ogólnokrajowych sesji naukowych, w tym:
–  Mickiewicz. W 190-tą rocznicę urodzin, Białystok 2 – 4 XII 1988 roku.
– Antoni Malczewski. Poeta – poemat – recepcja. W 170 rocznicę śmierci poety 1826–1996, Białystok 5-7 maja 1995 roku.
– Postaci i motywy faustyczne w literaturze polskiej, Białystok 23 – 26 października 1997 roku.
– Problemy tragedii i tragizmu w aspekcie teoretycznym i historycznoliterackim, Białystok 23-26 X 1997 roku.
Prof. Halina Krukowska jest członkinią Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza oraz Klubu Inteligencji Katolickiej w Białymstoku. Przez wiele lat należała do kapituły przyznającej Nagrodę Literacką Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego.
Zainteresowania badawcze obejmują literaturę polskiego i europejskiego Romantyzmu ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Adama Mickiewicza, poetów „szkoły ukraińskiej” (Malczewski, Goszczyński, Zaleski), problematykę duchowości artystów romantycznych, ich religijności, nocną stronę wyobraźni poetów polskich, a także inspiracje wschodniochrześcijańskie w literaturze polskiej.
Od 2008 roku jest profesorem emerytowanym Uniwersytetu w Białymstoku oraz stałym współpracownik Katedry Badań Filologicznych „Wschód-Zachód” w Instytucie Filologii Polskiej UwB.

Najważniejsze wyróżnienia:

1. Ogólnopolska Nagroda Literacka im. Franciszka Karpińskiego (2007) za wybitne osiągnięcia w badaniach nad czarnym romantyzmem i kulturą romantyczną w Polsce.
2. Liczne nagrody Dziekana Wydziału Filologicznego UwB i Rektora UwB od 1985 do 2007 roku.

Wybrane publikacje prof. Haliny Krukowskiej

A. Książki, wstępy, druki zwarte:
1. Noc romantyczna (Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński). Interpretacje, Białystok 1985, „Dissertationes Universitatis Varsoviensis” nr 291, ss. 295.
2. Czarny romantyzm Goszczyńskiego, w: S. Goszczyńśki, Zamek kaniowski, wprowadzenie H. Krukowska, opr. tekstu D. Zawadzka, H. Krukowska, wyd. I: Białystok 1994, s. 5-46 (ss. 37), wyd. II: Białystok 2002, ss. 60.
3. Ciemna strona istnienia w romantycznym poemacie Malczewskiego, w: A. Malczewski, Maria. Powieść ukraińska, wprowadzenie H. Krukowska, J. Ławski, seria „Czarny Romantyzm”, wyd. I: Białystok 1995, s. 7-58 (ss. 51), wyd. II zmienione: Białystok 2002, s. 9-70 (ss. 61).
4. Szkoła ukraińska, rozdział VIII, w: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach, t. V, Romantyzm. Część pierwsza, Bochnia – Kraków – Warszawa 2003, s. 243-270 (ss. 27).

B. Studia, rozprawy i artykuły naukowe:

1. „Wstęp” w „Konradzie Wallenrodzie” Mickiewicza, czyli o zniszczeniu Arkadii, „Zeszyty Naukowo-Dydaktyczne Filii UW w Białymstoku”, z. 1. Humanistyka, t. I, Białystok 1972.
2. Między idyllą a historią (Brodziński i Mochnacki o literaturze), „Kontrasty” 1972, nr 2.
3. Niepokoje bohaterów, „Kontrasty” 1972, nr 6.
4. Literatura a archetypy, „Kontrasty” 1972, nr 11.
5. „Nocna strona” romantyzmu, w: Problemy polskiego romantyzmu, Seria II, pod red. M. Żmigrodzkiej, Wrocław 1974.
6. Estetyka klasycyzmu polskiego w początkach XIX wieku, „Zeszyty Naukowo-Dydaktyczne Filii UW w Białymstoku”, z. 12. Humanistyka, t. III, Białystok 1974.
7. „Historiomania” Teodora Parnickiego, „Literatura” 1975, nr 14.
8. Jaki powinien być polonista?, „Tygodnik Kulturalny” 1975, nr 37.
9. Zacofana – to dobrze czy kiepsko? O „Konopielce” Edwarda Redlińskiego, „Kontrasty” 1974, nr 7.
10. Romantyzm, czyli „salto mortale Ducha”, „Ruch Literacki” 1977, z. 4.
11. Szkoła ukraińska w poezji romantycznej, „Zeszyty Naukowe Filii UW w Białymstoku” Humanistyka – Filologia Polska, t. 4, z. 19, Białystok 1977.
12. Symbolika a składnia w „Zamku kaniowskim” Seweryna Goszczyńskiego, „Rocznik XIII/1978 Towarzystwa Literackiego A. Mickiewicza” (Warszawa 1980).
13. Pieśni, co w hymny rosną, „Teksty” 1980, z. 2, rec. książki M. Janion Reduta. Romantyczna poezja niepodległościowa, Kraków 1979.
14. „Doliny piękne zostawmy szczęśliwym” (O „Konradzie Wallenrodzie” Mickiewicza), „Ruch Literacki” 1983, z. 6.
15.  „Maria” jako romantyczna poezja nocy, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 3.
16. Romantyczna poezja nieskończoności, „Idea – Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych”, pod red. J. Kopani, t. I. Białystok 1986.
17.  Święta Edyta Stein, czyli cud współdziałania Bożej Łaski i na wskroś szlachetnej duszy, „Słowo. Pismo Klubu Inteligencji Katolickiej w Białymstoku”, Białystok 1990.
18. Doświadczenie mistyczne w „Pieśni o Bogu ukrytym” Karola Wojtyły, w: O poezji Karola Wojtyły, Białystok 1991.
19.  „I zmartwychwstał dnia trzeciego”, „Kurier Poranny”, 29-31.03 – 1.04, 1991.
20. Mickiewiczowskie „miejsce ostatnie”, w: Wilno – Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur. Materiały I Międzynarodowej Konferencji Białystok 21-24 IX 1989 w czterech tomach, red. E. Feliksiak, t. IV, Literatura i język, Białystok 1992.
21.  „Pan Tadeusz” jako poezja czysta, w: Mickiewicz. W 190-lecie urodzin, red. H. Krukowska, Białystok 1993.
22. Indywidualizm, hasło w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. A. Kowalczykowej i J. Bachórza, Wrocław 1993, wyd. 2.
23. Składnia poetycka Malczewskiego, w: Antoniemu Malczewskiego w 170 rocznicę pierwszej edycji „Marii”. Materiały sesji nakowej Białystok 5 – 7 maja 1995, red. H. Krukowska, Białystok 1997.
24. Noc Fausta, noc Konrada, w: Postacie i motywy faustyczne w literaturze polskiej. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Białystok 23 – 26 października 1997 roku, pod red. H. Krukowskiej i J. Ławskiego, Białystok 1999.
25. Zapomniane wielkości romantyzmu. Pokłosie sesji, pod red. Z. Trojanowiczowej i Z. Przychodniaka, Poznań 1995. Recenzja, „Pamiętnik Literacki” 1999 z. 1.
26. Chrześcijańska duchowość Adama Mickiewicza, w: Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich, red. Z. Abramowicz, Białystok 2003.
27.  Matka Boska w poezji Jana Twardowskiego, „Słowo. Pismo Klubu Inteligencji Katolickiej w Białymstoku”, Białystok 2003, nr 14.
28. Bóg Mickiewicza na tle apofatyzmu wschodniego chrześcijaństwa, w: Bizancjum. Prawosławie. Romantyzm. Tradycja wschodnia w literaturze XIX wieku, red. J. Ławski, K. Korotkich, Białystok 2004.
29. Mickiewiczowski wybór kultury obrazu w kontekście ikonoklazmu, w: Bizancjum. Prawosławie. Romantyzm. Tradycja wschodnia w literaturze XIX wieku, red. J. Ławski, K. Korotkich, Białystok 2004.
30. Matka Boża Bolesna w polskiej poezji pasyjnej, „Słowo”, Białystok 2004, nr 16.
31. Tożsamość narodu w kontekście kultury, „Słowo”, Białystok 2004, nr 17.
32. Tragizm, heroizm, groza, w: Problemy tragedii i tragizmu. Studia i szkice, pod red. H. Krukowskiej i J. Ławskiego, Białystok 2005.
33.  Matka Boska Katyńska w poezji polskiej, „Słowo”, Białystok 2005, nr 18.
34. Adam Mickiewicz o obrazach religijnych (z okazji 150 rocznicy zgonu poety), „Słowo”, Białystok 2005, nr 19.
35. Nowa matura z języka polskiego, „Kurier Poranny” z 25 stycznia 2005 roku.
36. O Tej, co w Ostrej świeci Bramie, „Słowo”, Białystok 2006 nr 20.
37. „Kres jest tak niewidzialny jak początek…”, w: Apokalipsa. Symbolika – Tradycja – Egzegeza, red. K. Korotkich, J. Ławski, t. II, Białystok 2007.
38. Matka Boska Katyńska w poezji polskiej, w: Apokalipsa. Symbolika – Tradycja – Egzegeza, red. K. Korotkich, J. Ławski, t. II, Białystok 2007.
39. Orfizm Leopolda Staffa, w: Ateny. Rzym, Bizancjum. Mity Śródziemnomorza w kulturze XIX i XX wieku, red. J. Ławski, K. Korotkich, Białystok 2007.
40.  Noc romantyczna (Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński). Interpretacje, wyd. II, rozszerzone, Gdańsk 2011, ss. 275.
41.  „Balladyna” Juliusza Słowackiego w świetle rozprawy Alfreda de Vigny „Rozważania o prawdzie w sztuce”, w: Księga Janion, red. Z. Majchrowski, S. Rosiek, Gdańsk 2008.
42.  Kazimierza Brodzińskiego noc do dumań nęcąca, w: Album Gdańskie. Prace    ofiarowane Profesorowi Józefowi Bachórzowi, red. J. Data, B. Oleksowicz, Gdańsk 2009.
43.  Nocne uniwersum w myśli romantycznej Zygmunta Krasińskiego, w: Nihilizm i historia. Studia z literatury XIX i XX wieku, red. M. Sokołowski, J. Ławski, Białystok – Warszawa 2009.
44.  O Mickiewiczowskim „widzę”, w: Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich, Seria II: Wokół kultur śródziemnomorskich, red. Z. Abramowicz, J. Ławski, t. I: Literatura i słowo, Białystok 2009.
45.  Noc poety, noc filozofa, w: Noc. Symbol – Temat – Metafora, t. II: Noce polskie, noce niemieckie, red. J. Ławski, K. Korotkich, M. Bajko, Białystok 2011.
46.  Starość i miłość. O „Cudzoziemce” Marii Kuncewiczowej, w: Starość. Doświadczenie egzystencjalne – temat literacki – metafora kultury, idea i wstęp J. Ławski, Seria I, red. A. Janicka, E. Wesołowska, J. Ławski, Białystok 2013.

C. Prace redakcyjne
1. Mickiewicz. W 190-lecie urodzin. Materiały z sesji naukowej. Białystok 2-4 grudnia 1988, red. H. Krukowska, Białystok 1993, ss. 393.
2. Antoniemu Malczewskiemu w 170 rocznicę pierwszej edycji „Marii”. Materiały sesji naukowej Białystok 5-7 V 1995, red. H. Krukowska, Białystok 1997, ss. 515.
3. Postacie i motywy faustyczne w literaturze polskiej. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, Białystok 23-26 października 1997r., pod red. H. Krukowskiej, J. Ławskiego, t. I, Białystok 1999, ss. 529; t. II, Białystok 2001, ss. 670.
4. Problemy tragedii i tragizmu. Studia i szkice, red. H. Krukowska, J. Ławski, Białystok 2005, ss. 1000.

D. Wypowiedzi w dyskusjach w książkach

1. Galernicy wrażliwości. Transgresje 1, wybór, oprac. i red. M. Janion, S. Rosiek, Gdańsk 1981. (tu o filmie Wernera Herzoga „Zagadka Kaspara Hausera” i o humanistycznym doświadczeniu antypsychiatrii).
2. Odmieńcy. Transgresje 2, wybór, oprac. i red. M. Janion i Z. Majchrowski, Gdańsk 1982. (tu wypowiedź o filmie F. Truffaut „Historia Adeli H…”)
3. Dzieci. Transgresje 4, pod red. M. Janion i S. Chwina, Gdańsk 1988. (tu wypowiedź w dyskusji o powieści Williama Goldinga Władca much).

Hobby: Prywatnie miłośniczka muzyki poważnej, poezji, natury i kina.