Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” powołana została decyzją SenatuUniwersytetu w Białymstoku 2 stycznia 2013 roku. Jest kontynuatorką prac Zakładu Badań Interdyscyplinarnych i Porównawczych „Wschód – Zachód”, który stworzyli dawni pracownicy Zakładu Literatury Oświecenia i Romantyzmu. Katedra działa w strukturach Instytutu Filologii Polskiej oraz Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku.
Początki działalności grupy badaczy, którzy utworzyli Katedrę, sięgają roku 1993, kiedy zrodziła się idea powołania Naukowej Serii Wydawniczej „Czarny Romantyzm”, stworzonej przez prof. Halinę Krukowską. W roku 2000 powstał samodzielny Zespół Literatury Romantyzmu, z którego wykształciły się następnie odrębne zespoły naukowe Katedry Badań Filologicznych „Wschód- Zachód” oraz Zakładu Literatury Oświecenia i Romantyzmu.
Katedra zatrudnia czterech pracowników etatowych, ma grupę około 15 doktorantów i kilkudziesięciu stałych współpracowników krajowych i zagranicznych. Rozwija współpracę naukową z ośrodkami na Ukrainie, Białorusi, w Rosji i krajach bałtyckich, a także w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, Francji. Placówka wydaje III serie naukowe, zorganizowała kilkanaście konferencji naukowych; wypromowała 7 doktorów.

Wniosek Prof. Jarosława Ławskiego o utworzenie Zakładu Badań Interdyscyplinarnych i Porównawczych „Wschód-Zachód”